Chỉ 55% doanh nghiệp vừa và nhỏ có tài khoản ngân hàng, cần cú hích mạnh hơn từ fintech

Ngày 17/10, Báo Nhân Dân phối hợp cùng Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) tổ chức tường thuật trực tiếp tọa đàm “Thực thi Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Cơ hội để hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ tài chính, thúc đẩy tăng trưởng”.

Hơn 5 triệu hộ kinh doanh cần cú hích từ fintech

Phát biểu tại toạ đàm, ông Lê Quốc Minh - Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân cho biết, những năm qua, hơn 5 triệu hộ kinh doanh đã và đang đóng góp khoảng 30% GDP, tạo ra hơn 10 triệu việc làm, đây là trụ cột quan trọng của nền kinh tế quốc dân.

"Tuy vậy, tiến trình chuyển đổi từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp còn chậm, gặp nhiều rào cản về pháp lý, khó khăn về tiếp cập vốn, công nghệ và khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính hiện đại" - ông Minh đánh giá.

Đó cũng là lý do tại sao chính sách tài chính toàn diện và chuyển đổi số được khẳng định là nhân tố then chốt để hộ kinh doanh vươn lên, đóng góp nhiều hơn cho tăng trưởng và phát triển bền vững.

Tọa đàm “Thực thi Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Cơ hội để hộ kinh doanh tiếp cận công nghệ tài chính, thúc đẩy tăng trưởng”. Ảnh tư liệu.

Cũng theo Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, hiện nhiều mô hình, nền tảng công nghệ mới của các doanh nghiệp tài chính - công nghệ (fintech) như: Momo, Finviet, EVNFinance (EVF)… hay các nhà đầu tư nước ngoài như: Công ty Thông tin tín dụng NICE (Hàn Quốc), Sojitz (Nhật Bản)… đem lại nhiều giải pháp số hóa, tài chính trực tuyến, hỗ trợ đào tạo kỹ năng, hướng dẫn pháp lý cho hộ kinh doanh.

Từ đó, góp phần thu hẹp khoảng cách về công nghệ giữa các vùng miền, giúp hộ kinh doanh tiếp cận hiệu quả nguồn vốn, dịch vụ số, hướng tới mục tiêu nâng cấp lên doanh nghiệp nhỏ và vừa, tham gia sâu hơn vào nền kinh tế số.

Nhìn chung, các doanh nghiệp fintech đã xây dựng một hệ sinh thái tài chính số toàn diện, hỗ trợ hàng trăm nghìn hộ kinh doanh cá thể và doanh nghiệp nhỏ phát huy hiệu quả trong kinh doanh và tiếp cận tài chính minh bạch.

Theo TS. Trần Văn - Viện trưởng IDS, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, việc tích hợp các thành tựu khoa học công nghệ mới nhất mà các nền tảng tài chính số thông minh đã hỗ trợ hàng triệu hộ kinh doanh cá thể trên cả nước, kể cả ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, trong sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ hàng hóa.

"Các chủ tiệm tạp hóa ngày nào còn e dè với công nghệ, nay chủ động đón nhận các dịch vụ công nghệ tài chính, nhờ đó mà tiết kiệm chi phí, thời gian và tăng đáng kể hiệu quả kinh doanh. Nhờ vậy, nhiều hộ kinh doanh có điều kiện mở rộng quy mô, đa dạng hóa mặt hàng, phục vụ người tiêu dùng tốt hơn, tạo tích lũy, hoàn thiện điều kiện pháp lý, sẵn sàng chuyển đổi thành doanh nghiệp nhỏ và vừa" - ông Văn đánh giá.

Số hóa cho hộ kinh doanh còn nhiều rào cản, pháp lý cần cởi mở hơn

Tuy nhiên, theo đánh giá của TS. Trần Văn, quá trình số hóa hộ sản xuất kinh doanh vẫn còn không ít khó khăn. Bởi khung pháp lý chưa theo kịp mô hình kinh doanh, nhận thức về công nghệ của một bộ phận chủ hộ kinh doanh, nhà sản xuất nhỏ còn hạn chế. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp công nghệ cũng đối diện với thách thức về nguồn nhân lực chất lượng cao và đầu tư tài chính cho nghiên cứu và phát triển công nghệ.

Trong gần 2 năm vừa qua, Viện Chiến lược phát triển kinh tế số dày công thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học “Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia: Con đường tiếp cận vốn mới của doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh tại Việt Nam”. Dựa trên các kết quả nghiên cứu để cho ra đời cuốn sách chuyên khảo “Tài chính toàn diện: Động lực cho tăng trưởng cao giai đoạn 2026 - 2045”.

Báo cáo tổng quan về kết quả nghiên cứu, ThS. Đoàn Ngọc Khanh - Thành viên nhóm nghiên cứu cho biết, đối với kết quả tiếp cận tài chính của nhóm yếu thế, kết quả nổi bật nhất phổ cập tài chính hiện đại đã có cải thiện. Tuy nhiên, chỉ tiêu quan trọng tăng không đáng kể, thể hiện ở hai chỉ tiêu chính.

Báo cáo của IDS cho thấy, phổ cập dịch vụ tài chính cải thiện, nhưng nhiều chỉ tiêu quan trọng tăng không đáng kể. Nguồn: IDS.

Đó là, lượng người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng đối với nhóm thu nhập thấp nhất tăng rất chậm qua thời gian (25,1%) và có khoảng cách rất lớn đối với các nhóm thu nhập cao nhất (67,9%). Mức độ cải thiện thấp nhất về sở hữu tài khoản, chỉ tăng 6% sau 5 năm.

Tương tự, với khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như các doanh nghiệp siêu nhỏ, hộ kinh doanh, tình hình sở hữu tài khoản qua thời gian cải thiện rất chậm, chỉ đạt 50 - 55%. Tình hình sở hữu tài khoản năm 2023 thậm chí kém hơn so với năm 2009. So với các nước được so sánh với Việt Nam hiện nay lên tới 80 - 90%, tỷ lệ của chúng ta thấp hơn đáng kể.

"Tuy nhiên, trong quá trình khảo sát, chúng tôi thấy có một chỉ tiêu nổi bật lên và có sự cải thiện rất tách biệt. Đó là chỉ tiêu về thanh toán không dùng tiền mặt trên thị trường của Việt Nam. Nếu so sánh với với các nước ở trong khu vực và những nước có cùng trình độ phát triển với Việt Nam, sẽ thấy nước ta cải thiện vượt trội về lĩnh vực thanh toán không dùng tiền mặt" - bà Khanh nêu rõ.

Cũng theo TS. Nguyễn Đức Kiên - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn của Thủ tướng, qua khảo sát và nghiên cứu của IDS, việc phát triển và áp dụng công nghệ tài chính hiện gặp cản trở bởi sự phối hợp chính sách còn hạn chế, thiếu sự cởi mở từ các cơ quan quản lý chuyên ngành, hay giữa các công ty công nghệ và các tổ chức tài chính, tín dụng truyền thống./.