Tính minh bạch gia tăng khi đưa chuẩn mực quốc tế vào Luật Kế toán sửa đổi

Dự thảo Luật Kế toán sửa đổi đến nay đã cơ bản được hoàn thiện sau quá trình lấy ý kiến đóng góp rộng rãi. Ảnh tư liệu

Áp dụng IFRS - cần luật hóa

Việt Nam là nền kinh tế có độ mở cao với kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt 150% GDP. Trong những năm gần đây, nhu cầu niêm yết và huy động vốn của các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường chứng khoán quốc tế ngày càng nhiều và để thực hiện được điều đó, các đơn vị bắt buộc phải lập báo cáo tài chính theo Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS). Đồng thời, các công ty có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế cũng có nhu cầu áp dụng IFRS theo chính sách của công ty mẹ.

Tuy nhiên, Việt Nam lại nằm trong số ít các quốc gia chưa chính thức thừa nhận và cho phép áp dụng IFRS, dẫn đến khó khăn trong nhiều vấn đề. Chính vì vậy, tại dự thảo Luật Kế toán sửa đổi lần này, Ban soạn thảo đã đề xuất đưa quy định áp dụng IFRS thành luật hóa, tạo dựng khuôn khổ pháp lý để tháo gỡ các khó khăn, bởi đây không phải là điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Lý giải thêm về vấn đề xuất này, theo Ban soạn thảo, việc cho phép các đơn vị có nhu cầu và khả năng áp dụng IFRS sẽ góp phần giúp đạt các mục tiêu như ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng... do việc áp dụng IFRS là một trong các yếu tố để được các định chế quốc tế nâng hạng thị trường chứng khoán và được quốc tế công nhận là nền kinh tế thị trường.

Đồng thời, việc áp dụng IFRS không chỉ giúp Việt Nam tranh thủ cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài do các doanh nghiệp FDI lớn, mà còn giúp các doanh nghiệp Việt Nam thuận lợi hơn trong việc niêm yết trên thị trường quốc tế, cũng như tiếp cận với nguồn vốn từ các thị trường tài chính quốc tế.

Cơ hội, điều kiện thuận lợi mở ra

Dự thảo Luật Kế toán sửa đổi đến thời điểm hiện tại đã cơ bản được hoàn thiện sau quá trình lấy ý kiến đóng góp rộng rãi. Mới đây, sau khi tiếp thu theo ý kiến của Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội, Ban soạn thảo đã tiếp tục hoàn thiện. Theo đó, dự thảo đã sửa đổi khoản 3 Điều 7 Luật Kế toán như sau: "Bộ Tài chính quy định chuẩn mực kế toán, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán của Việt Nam trên cơ sở chuẩn mực quốc tế về kế toán phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam; Hướng dẫn đối tượng, phạm vi, thể thức, lộ trình và các nội dung khác liên quan đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán.”

Theo Luật Kế toán năm 2015, Bộ Tài chính quy định chuẩn mực kế toán trên cơ sở chuẩn mực quốc tế về kế toán, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam. Quy định này mới chỉ đề cập đến hệ thống chuẩn mực kế toán của Việt Nam được xây dựng trên cơ sở chuẩn mực quốc tế về kế toán, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam. Điều này xuất phát từ thực tế, yêu cầu hội nhập, một số doanh nghiệp có nhu cầu phát hành trái phiếu quốc tế, niêm yết trên thị trường chúng khoán ở nước ngoài… cần áp dụng IFRS để đáp ứng các điều kiện tham gia.

Theo Ban soạn thảo, IFRS được quốc tế thừa nhận nên việc cho phép áp dụng IFRS tại Việt Nam sẽ lấy được lòng tin của cộng đồng các nhà đầu tư nước ngoài, là yếu tố góp phần để cộng đồng quốc tế sớm công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường đầy đủ, từ đó khơi thông dòng vốn FDI, tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam niêm yết trên thị trường quốc tế hoặc nhận được các khoản vay ưu đãi từ các định chế tài chính quốc tế, chủ sở hữu, nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là công ty con của các tập đoàn xuyên quốc gia sẽ không còn phải thực hiện chuyển đổi báo cáo tài chính được lập từ Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) sang IFRS để hợp nhất với công ty mẹ. Theo Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, việc được phép áp dụng IFRS sẽ tạo ra một làn sóng FDI mới đổ vào Việt Nam do giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí, giảm được rủi ro đáng kể và tạo dựng môi trường kinh doanh ổn định.

Trong giai đoạn vừa qua, với sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, nền kinh tế Việt Nam nói chung và thị trường chứng khoán nói riêng đang có những bước tăng trưởng vượt bậc. Việc đưa IFRS vào áp dụng sẽ giúp cho thông tin tài chính của doanh nghiệp niêm yết đầy đủ, trung thực và minh bạch hơn, là yếu tố quan trọng để các tổ chức quốc tế sớm xem xét, đánh giá nâng hạng cho thị trường chứng khoán Việt Nam.…

Theo Ban soạn thảo, do Luật Kế toán năm 2015 chỉ đề cập đến chuẩn mực kế toán của Việt Nam, chưa đề cập đến IFRS, nên dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Kế toán cần đưa thêm nội dung về IFRS, để có căn cứ hướng dẫn thực hiện. Các nội dung cụ thể về phạm vi, đối tượng, lộ trình,… sẽ được Bộ Tài chính hướng dẫn theo thẩm quyền sau khi đánh giá đầy đủ tác động của việc áp dụng IFRS.