| Xác lập mô hình tăng trưởng mới, đưa Việt Nam tăng trưởng GDP trên 10% giai đoạn 2026 - 2030 |
Cần tái cơ cấu đầu tư công
Tham luận tại hội thảo, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, đầu tư công không chỉ giữ vai trò “dẫn dắt”, mà là “vốn mồi” của nền kinh tế. Đầu tư công chiếm tới 17,2% tổng vốn đầu tư toàn xã hội trong giai đoạn 2021 - 2025. Một đồng vốn đầu tư công tăng thêm sẽ kéo theo 1,61 đồng vốn đầu tư tư nhân.
Vốn đầu tư công là một trong 3 yếu tố đóng góp vào tăng trưởng, giúp nền kinh tế tăng trưởng nhanh, vượt qua bẫy thu nhập trung bình, trở thành quốc gia thu nhập cao.
 |
| Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Đức Thanh. |
Đầu tư công cũng là động lực quan trọng tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, phát triển bền vững: phát triển hạ tầng giao thông, năng lượng, thông tin - viễn thông, hạ tầng số, hạ tầng y tế - giáo dục, ứng phó biến đổi khí hậu và thiên tai… góp phần cải thiện cảnh quan đô thị và nông thôn, thúc đẩy các lĩnh vực liên quan phát triển.
| PGS. TS Lê Xuân Bá khuyến nghị, cần chuyển mạnh giáo dục đào tạo từ học thụ động sang học chủ động; đẩy mạnh việc học đi đôi với hành, gắn lý luận với thực tiễn, gắn đào tạo với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và với tiến bộ khoa học công nghệ. Chú trọng đào tạo đáp ứng nhu cầu của thị trường, không đào tạo trên cơ sở những cái có sẵn của cơ sở đào tạo; đẩy mạnh hơn nữa việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các cơ sở đào tạo công lập, nhất là các trường đào tạo nghề và đại học. |
Theo TS. Cấn Văn Lực, thực trạng cơ cấu đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 chủ yếu tập trung cho đầu tư cơ sở hạ tầng, chiếm bình quân 80% tổng vốn đầu tư công, song vẫn chỉ đáp ứng được 58% nhu cầu. Nhiều dự án đầu tư công tồn đọng, chậm tiến độ, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân đầu tư công chung của nhiều địa phương và cả nước; hệ số Icor - chỉ số kinh tế đo lường lượng vốn đầu tư cần thiết để tạo ra một đơn vị sản lượng (GDP) tăng thêm - còn cao. Cùng với đó, đầu tư trong trong các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ, y tế còn khiêm tốn…
Để tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả đầu tư công nhằm hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026 - 2030, TS. Cấn Văn Lực nhấn mạnh, cần đẩy mạnh cơ cấu lại đầu tư công theo hướng, đầu tư công cho hạ tầng giảm dần còn khoảng 50 - 55% tổng vốn đầu tư công, cùng với đó, đầu tư công chi cho giáo dục - đào tạo đảm bảo đủ 20%; đầu tư công chi cho y tế khoảng 10 - 12% và đầu tư công chi cho khoa học công nghệ khoảng 3 - 5%.
Còn theo PGS. TS Lê Xuân Bá - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), khả năng hấp thụ vốn đầu tư công của nền kinh tế Việt Nam hiện nay có giới hạn. Để khắc phục tình trạng trên, Việt Nam cần tăng cường vốn đầu tư công, nhất là vào các lĩnh vực hạ tầng, năng lượng. Bởi đầu tư công tăng thêm 10% sẽ góp phần tăng trưởng GDP khoảng 0,6%.
 |
| TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Đức Thanh. |
Nghiên cứu xây dựng mô hình kinh tế mới gắn với tăng trưởng cao
Các chuyên gia nhận định, để xác lập lại mô hình tăng trưởng giai đoạn 2026 - 2030, Việt Nam cần tập trung thu hút có chọn lọc dòng vốn ODA, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và có chính sách hữu hiệu thu hút kiều hối, tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng xanh, đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh đang diễn ra trên toàn cầu... Để làm được điều đó, cần tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi thông qua cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế.
Trao đổi kinh nghiệm quốc tế về chuyển đổi và đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh hiện nay, TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh chia sẻ, nhiều vấn đề về nhóm chiến lược phát triển kinh tế, các ngành trí tuệ nhân tạo (AI), công nghiệp bán dẫn, sinh học, vật liệu mới, công nghiệp hỗ trợ… đòi hòi việc tái cấu trúc ngày càng hiệu quả hơn.
Quan trọng là đổi mới mới tư duy về mô hình tăng trưởng, đáng chú ý là phát triển bền vững bao trùm, chuyển từ “nâu” sang “xanh”, kinh tế thực gắn với kinh tế số để ai cũng có thể hưởng lợi.
Theo TS. Võ Trí Thành, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các quốc gia có mức độ thành công cao trong chuyển đổi mô hình tăng trưởng đều có chính sách tài chính đóng vai trò kiến tạo phát triển, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và dẫn dắt cơ cấu lại nền kinh tế một cách chủ động. Đồng thời, cần chú ý, hoàn thiện khung chính sách tài chính, góp phần thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững, minh bạch và hiệu quả.
 |
| PGS. TS Lê Xuân Bá - nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tham luận tại hội thảo. Ảnh: Đức Thanh. |
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng trong giai đoạn tới, bà Lê Thị Mai Liên - Trưởng ban Ban Kinh tế vĩ mô và Dự báo, Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế - tài chính cho rằng, cần hoàn thiện thể chế, tập trung hành lang pháp lý thông thoáng, thúc đẩy mạnh mẽ các mô hình kinh tế mới, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân, nhằm phát huy tối đa vai trò là động lực tăng trưởng.
Đồng thời, đột phá về khoa học - công nghệ và năng suất, đề xuất các chương trình đầu tư chiến lược vào nghiên cứu và phát triển (R&D), ứng dụng công nghệ cao, qua đó gia tăng đáng kể đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế.
Bên cạnh đó, tái cơ cấu theo chiều sâu, tập trung nguồn lực vào các ngành, lĩnh vực có giá trị gia tăng cao, đặc biệt là công nghiệp chế biến, chế tạo có hàm lượng công nghệ cao, đồng thời đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh, kinh tế số; tiếp tục nghiên cứu xây dựng mô hình phát triển kinh tế mới gắn với giai đoạn tăng trưởng cao nhằm khai thác và phát huy các động lực tăng trưởng mới, tận dụng các thành quả của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; nghiên cứu xây dựng mục tiêu và các chỉ tiêu, thống nhất các bộ tiêu chí cụ thể, có thể định lượng được để đánh giá hiệu quả của quá trình tái cơ cấu gắn liền với mục tiêu tăng trưởng./.
