Ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào quản lý thuế là yêu cầu tất yếu trong kỷ nguyên số

Ứng dụng AI phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh công cuộc chuyển đổi số toàn diện, việc phát triển và ứng dụng công nghệ hiện đại - đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) trong các lĩnh vực quản lý nhà nước nói chung và quản lý thuế nói riêng là yêu cầu tất yếu, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, phục vụ người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Phương Thảo

Hiện nay, trước bối cảnh toàn cầu hóa, kinh tế số và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, công tác quản lý thuế đang phải đối mặt với nhiều thách thức như hành vi gian lận, trốn thuế ngày càng tinh vi, khó phát hiện bằng phương pháp truyền thống; khối lượng dữ liệu thuế ngày càng lớn, đa dạng và phi cấu trúc (dữ liệu từ hóa đơn điện tử, giao dịch ngân hàng, thương mại điện tử…); nhu cầu phục vụ người nộp thuế ngày càng cao, đòi hỏi chính xác, nhanh chóng và thân thiện.

Ông Mai Sơn cho biết, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị xác định rõ: Khoa học và công nghệ là động lực cốt lõi trong phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp lần thứ tư, AI không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà đang trở thành yếu tố quyết định sự thành công trong công tác quản lý hiện đại. Khoa học và công nghệ không chỉ là yếu tố đảm bảo sự phát triển bền vững, mà còn là chìa khóa giúp Việt Nam bứt phá, thu hẹp khoảng cách với các quốc gia tiên tiến.

Ngành Thuế cũng là một trong những lĩnh vực chịu tác động mạnh mẽ của sự phát triển khoa học và công nghệ. Từ việc đăng ký thuế, khai thuế, nộp thuế, kế toán thuế đến quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế, thanh tra kiểm tra thuế, tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế… tất cả đều đòi hỏi sự đổi mới, sáng tạo và ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính minh bạch trong quản lý thuế.

Từ những định hướng quan trọng này, có thể thấy rằng việc phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo trong công tác quản lý là nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ đặc biệt quan tâm, chỉ đạo quyết liệt.

Phó Cục trưởng Mai Sơn cho rằng, điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết trong công tác quản lý thuế của chúng ta, đó là phải ứng dụng các công nghệ mới như AI, học máy (machine learning) để hiện đại hóa công tác quản lý thuế, góp phần tự động hóa các quy trình, cải thiện hiệu suất làm việc, nâng cao chất lượng phục vụ người nộp thuế, hướng tới hệ thống quản lý thông minh, chủ động, minh bạch và hiệu quả.

Bước khởi đầu cho chiến lược dài hạn

Dẫn chứng kinh nghiệm các nước trên thế giới, Phó Cục trưởng Mai Sơn cho biết, nhiều nước đã ứng dụng AI, máy học trong công tác quản lý thuế như nước Anh đã ứng dụng AI để thu thập và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn (ngân hàng, bất động sản, dữ liệu mạng xã hội...) để xác định, phân tích rủi ro, gian lận trong khai thuế, định vị người trốn thuế).

Toàn cảnh hội nghị đào tạo sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo trong quản lý thuế. Ảnh: Phương Thảo

Hay như Mỹ, Singapore đã ứng dụng AI và chatbot trong trả lời tự động các câu hỏi về thuế, giúp giảm tải công việc hành chính; Singapore đã ứng dụng AI triển khai phân tích hành vi tuân thủ để thiết kế các biện pháp hướng dẫn cá nhân hóa.

Đại diện Cục Thuế cho rằng, ngành Thuế với vai trò quan trọng trong đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, đã và đang tích cực đổi mới, học hỏi kinh nghiệm quốc tế, ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế.

Việc đưa AI vào trong các khâu nghiệp vụ như phân tích rủi ro, quản lý hồ sơ, hỗ trợ người nộp thuế, giám sát và cảnh báo tự động…, sẽ giúp cơ quan thuế không chỉ tối ưu hóa nguồn lực mà còn nâng cao năng lực dự báo, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.