Quản lý thuế theo nhóm đối tượng, ưu tiên nhóm tuân thủ tốt

Chuyển đổi số toàn diện trong quản lý thuế

Trình bày tóm tắt các nội dung chính đã được tiếp thu, chỉnh lý, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay, dự thảo Luật đã thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng mới của Đảng theo các nghị quyết gần đây về việc phân quyền, phân cấp, ứng dụng, thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày tại Quốc hội.

Dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) được xây dựng theo hướng tinh gọn, rút từ 17 chương, 152 điều xuống còn 9 chương, 53 điều, phù hợp với chủ trương luật hóa nguyên tắc chính sách lớn, quy định chi tiết giao Chính phủ theo Kết luận 119 của Bộ Chính trị.

Dự thảo cũng đã quy định đầy đủ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm và các nguyên tắc quản lý thuế thuộc thẩm quyền Quốc hội. Đồng thời, giao Chính phủ và Bộ Tài chính quy định chi tiết các nội dung kỹ thuật nghiệp vụ thường xuyên thay đổi (32 điều giao Chính phủ, 24 điều giao Bộ Tài chính), phù hợp tinh thần Nghị quyết số 66 nhằm bảo đảm tính linh hoạt và nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính.

Về thủ tục hành chính, tại dự thảo luật không phát sinh thủ tục hành chính mới, sửa đổi bổ sung 7 thủ tục hành chính, nhóm thủ tục hành chính và bãi bỏ 2 thủ tục hành chính.

Một mục tiêu trọng tâm của việc sửa đổi Luật Quản lý thuế lần này là chuyển đổi số toàn diện. Dự thảo luật đã quy định các điều 32, 33, 35 về hạ tầng, hệ thống và ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế. Điều 18, 19 bổ sung cơ chế hoàn thuế, miễn giảm thuế tự động.

Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉnh lý theo hướng làm rõ trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc ứng dụng hệ thống để xử lý tự động dựa trên tiêu chí rủi ro, quy trình công nghệ và yêu cầu bảo đảm an toàn thông tin. Việc triển khai hoàn thuế, miễn giảm thuế tự động sẽ được thực hiện theo lộ trình phù hợp với điều kiện thực tế và hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Kết quả biểu quyết thông qua Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Chính phủ cũng đã tiếp thu đầy đủ các nội dung về phạm vi sửa đổi, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, rà soát, chỉnh lý các điều để bảo đảm tính đồng bộ của pháp luật, thống nhất với pháp luật liên quan như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, dự thảo Luật Giao dịch điện tử, dự thảo Luật Phục hồi, phá sản.

Tiếp thu ý kiến thẩm tra, ý kiến của đại biểu và của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ bỏ nội dung khoản 5 Điều 9 về bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động khỏi dự thảo Luật.

Cho phép khai bổ sung, nhưng vẫn bị xử phạt

Đối với việc khai bổ sung hồ sơ khai thuế, tiếp thu ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ chỉnh lý điểm d khoản 5 Điều 12 theo hướng: người nộp thuế nếu tự phát hiện sai sót trong hồ sơ khai thuế thuộc thời kỳ đã thanh tra, kiểm tra và làm tăng số thuế phải nộp hoặc giảm các khoản được khấu trừ, miễn, giảm, hoàn thì được gửi hồ sơ giải trình bổ sung.

Cơ quan thuế rà soát và chỉ khi chấp thuận thì người nộp thuế mới thực hiện điều chỉnh hồ sơ; người nộp thuế vẫn bị xử phạt như trường hợp cơ quan thanh tra phát hiện. Công chức kiểm tra thuế chịu trách nhiệm nếu để sót sai phạm do không tuân thủ quy định.

Các đại biểu tham gia phiên họp.

Ở nội dung quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, tại Điều 13 của dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng quy định rõ trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan thuế đối với hộ kinh doanh đã sử dụng hóa đơn từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, xây dựng các công cụ hỗ trợ nhằm bảo đảm thuận lợi cho hộ kinh doanh nhưng vẫn phù hợp nguyên tắc chung tự khai, tự nộp thuế của người nộp thuế. Dự thảo bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định về việc quyết toán thuế và xử lý tiền thuế, khoản thu khác nộp thừa trong trường hợp hộ kinh doanh có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử.

Về quy định hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động, tại Điều 18, Điều 19 chỉnh lý theo hướng: cơ quan thuế triển khai việc hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động trên cơ sở dữ liệu, tiêu chí quản lý rủi ro, quy trình xử lý tự động và bảo đảm an toàn thông tin. Cơ quan thuế có trách nhiệm triển khai việc hoàn thuế tự động theo từng giai đoạn, phù hợp với điều kiện thực tế, điều kiện về hạ tầng và ứng dụng công nghệ thông tin. Thẩm quyền hoàn thuế tự động, miễn, giảm thuế tự động là do cơ quan quản lý thuế thực hiện.

Bên cạnh đó, Chính phủ chủ động rà soát, chỉnh lý Khoản 1, Khoản 2 Điều 53 về quy định chuyển tiếp tại dự thảo luật theo hướng tất cả các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/7/2026 đều xử lý theo luật mới, tạo cơ sở áp dụng thống nhất để đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế quản lý, giảm tồn đọng và minh bạch hóa số liệu nợ thuế của nhà nước.

Luật Quản lý thuế (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026, trừ quy định tại Điều 13 và việc sử dụng hóa đơn điện tử của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tại Điều 26 của Luật này có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.